وسایل نقلیه

کیسه هوا یکی از سیستم‌های امنیتی خودرو است که در کنار تجهیزاتی همچون کمربند ایمنی یا فرمان تلسکوپی، می‌تواند آسیب‌های ناشی از سوانح رانندگی را تا سطح چشمگیری کاهش دهد. کیسه هوا یا Airbag در ابتدای ورود به صنعت خودروسازی، با استقبال چندانی روبرو نشد و مورد انتقادات فراوانی قرار گرفت. با گذر زمان تاثیر چشمگیر کیسه‌های هوا در نجات جان انسان‌ها باعث شد تا خودروسازان و همچنین مصرف کنندگان تمایل فراوانی برای استفاده از این کیسه نجات داشته باشند.
نتایج تحقیقات به عمل آمده نشان می‌دهد که احتمال بروز مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده‌ای در خودروهای مجهز به ایربگ ۶۳ درصد کمتر از انواع فاقد ایربگ است. چنین آمار دلگرم‌کننده‌ای باعث شده است تا هم اکنون نه تنها تمامی‌شرکت‌های خودروسازی برای استفاده از کیسه هوا شک و تردید خود را کنار بگذارند، بلکه با تکیه‌بر دانش مهندسی خود در راه توسعه آن نیز قدم بردارند. اگر می‌خواهید مختصری با ساز و کار کیسه هوا خودرو آشنا شوید در ادامه این مقاله با شیپور همراه باشید.
ایربگ یا کیسه هوای خودرو چیست؟
در اغلب تصادفات جاده‌ای، برخورد دو خودرو به یکدیگر باعث توقف آنی آن‌ها می‌شود، اما بدن سرنشینان همچنان به حرکت رو به جلو خود ادامه ‌می‌دهند؛ اینجاست که حتی اگر از کمربند ایمنی هم استفاده کرده باشید، احتمال آسیب به پیشانی، چانه و گردن بسیار زیاد است. باز شدن کیسه هوا در این شرایط، شدت ضربه را متوجه ناحیه‌های بزرگ بدن می‌کند تا ریسک آسیب به نواحی کوچک (گردن، پیشانی و…) تا حد ممکن کاهش یابد. ایربگ‌ها اغلب از جنس پلمیر هستند و برای جلوگیری از چسبندگی و اختلال عملکرد آن‌ها از یک لایه سیلیکون در سطح ایربگ‌ها استفاده شده است؛ البته در مدل‌های قدیمی‌به جای لایه سیلیکون از پودر ذرت یا پودر گچ تارت استفاده می‌شد.
سنسورهای تشخیص تصادف در صورت تشخیص این رویداد، کیسه‌‌های هوای فشرده شده در محفظه مخصوص را با توزیع ناگهانی هوا توسط یک واکنش شیمیایی خاص، باد می‌کنند تا کیسه هوا به عنوان حائلی امن بین سرنشین خودرو و قطعات سخت ماشین نظیر فرمان، داشبورت، شیشه و غیره صدمات احتمالی را کاهش دهند.
عملکرد کیسه هوا به چه صورت است؟
فعال شدن کیسه هوادر بخش جلویی خودروهای مجهز به ایربگ، دو سنسور قرار دارد که با سیم به واحد کنترل اتومبیل متصل هستند. این سنسورها به محض تشخیص توقف‌ یا برخوردهای ناگهانی (تصادف)، هشداری به مرکز کنترل ارسال می‌کنند. مرکز کنترل هم شرایط لازم برای سوختن سوخت جامد داخل محفظه ایربگ را فراهم کرده تا در نتیجه این فعالیت شیمیایی، کیسه هوا با سریع‌ترین سرعت ممکن (حدود نیم ثانیه) با بخار گاز ناشی از این فرآیند پر شده و صدمات ناشی از تصادف را کاهش دهد. البته خیالتان بابت خالی شدن کیسه هوا بعد از تصادف هم راحت باشد، زیرا سطح این ایربگ‌ها پر از منفذ است و طی مدت کوتاهی کیسه هوا را از حالت انبساط خارج می‌کند.
احساس سرنشین پس از باز شدن کیسه هوا
واقعیت این است که باز شدن کیسه هوا ماشین، تجربه لذت‌بخشی برای سرنشین نخواهد بود؛ البته ناگفته نماند که این کیسه‌های پلمیری در حال تکامل هستند و روز به روز سریع‌تر و بی نقص‌تر می‌شوند. اولین رویدادی که پس از باز شدن کیسه هوا رخ می‌دهد، سوت کشیدن گوش‌هاست، چرا که ضربه ناشی از باز شدن این سیستم نسبتا زیاد است. بر اساس تحقیقات میدانی انجام شده به محض پر شدن کیسه هوا و خروج آن از محفظه نگهداری، حسی مشابه مشت خوردن به شما دست می‌دهد.
انواع کیسه‌های هوا
ایربگ‌ها انواع مختلفی دارند و هر یک از آن‌ها با توجه به مکان قرارگیری و ساختارشان، بخش‌های متفاوتی از بدن سرنشینان را محافظت می‌کنند. از جمله پرکاربردترین ایربگ‌هایی که امروزه در خودروهای روز دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کیسه هوای سرنشینان جلو: جز اولین ایربگ‌هایی هستند که در وسایل نقلیه تعبیه شدند. به طور معمول ایربگ راننده از ابعاد کوچک‌تری برخوردار است و درون فرمان قرار دارد و برای سرنشین جانبی نیز بزرگ‌تر بوده و درون داشبورد قرار داده می‌شود.
کیسه هوای جانبی: کیسه‌ هوای جانبی در طرفین خودرو و میان سرنشینان و درب خودرو قرار دارند. این نوع کیسه‌ها در تصادفاتی که از طرفین خودرو اتفاق می‌افتد تاثیر بسزایی در کاهش صدمات خواهند داشت.
کیسه هوای زانویی: همانطور که از نام این کیسه هوا می‌توان حدس زد تنها برای محافظت از زانو ساخته شده و در زیر داشبورد قرار دارد.
کیسه هوای پرده‌ای: این نوع ایربگ مانند یک پرده در سراسر خودرو باز شده و مانع از برخورد سر سرنشین به ستون و شیشه خودرو می‌شود.
نکات ایمنی برای استفاده کیسه هوا
سیستم ایمنی کیسه هوا از ابتدا پیشرفته نبود و به مرور تکامل پیدا کرد. نمونه‌های اولیه ایربگ‌ها آنقدر دیر باز می‌شدند که در برخی موارد از سرعت رخداد تصادف عقب می‌ماندند، اما مهندسان با افزایش سرعت واکنش شیمیایی درون محفظه، تا حد زیادی این مشکل را حل کردند، ولیکن کماکان برخی نکات ایمنی برای استفاده از کیسه هوای خودرو وجود دارد که به صورت مختصر و مفید در زیر شرح داده شده‌اند:
در صورتی که صندلی خودرو کودک را در صندلی جلو نصب کرده‌اید، بهتر است از غیرفعال بودن کیسه هوای مقابل او اطمینان حاصل نمایید، چرا که باز شدن کیسه هوا می‌تواند باعث صدمه به کودک شود.
بهتر است صندلی راننده تا حد ممکن عقب برود تا فضای کافی برای باز شدن کیسه هوا فراهم باشد.
اگر فرمان خودرو شما از نوع تلسکوپی است، آن را طوری تنظیم کنید که در صورت باز شدن ایربگ، روی سینه شما باز شود نه صورت و گردن شما!
نوزادان را هرگز در صندلی سرنشین جلو قرار ندهید، زیرا کیسه هوا برای آناتومی‌کودکان طراحی نشده و می‌تواند باعث مرگ یا آسیب‌های جدی در آن‌ها شود.
از قرار دادن اشیای تیز و خطرناک روی داشبورد یا چسباندن آن‌ها روی فرمان خودداری کنید؛ این اشیا می‌توانند حین باز شدن کیسه هوا مسبب صدمات جبران ناپذیری به صورت شما شوند.